ASLAN KAPLAN - 06.08.2012 Dr. Hasan Şahin KIZILCIK
Arslan veya aslan, kaplan, sırtlan ve yılan sözcüklerinin ortak özelliğini görebiliyor muyuz? Bu sözcüklerdeki -lan eki ve tümünün hayvan adı oluşu sizce rastlantı mı? Dilbilimciler bu sözcüklerin "-lan" kısmının ek olduğunu belirlemişlerdir. Hayvan adı yapmak için kullanıldığı da açıktır.
Örneğin kaplan, kapmak eyleminden türer. Kaplanın avcılığı nedeniyle bu ad verilmiştir. Sırtlan sırtındaki yelesi nedeniyle bu adı almıştır. Arslan sözcüğünün kökeninde "ar" (kestane rengi) adı vardır. Yılan sözcüğünün kökeninde ise Türkiye Türkçesinde tek başına kullanılmayan, yılışık gibi sözlerin kökü olan yıl- (kaymak, sürünmek) eylemi vardır.
Bunlara ek olarak, Kaşgarlı'nın Divanı lugatit Türk yapıtında şu adlar geçer: aplan (sıçan cinsi bir hayvan), baklan (taze ve semiz kuzu), bulan (Kıpçak illerinde avlanan büyük bir hayvan), burslan (bebür, yani pars ve kaplan türü), kolan (yaban eşeği), yamlan (bir çeşit sıçan, geme)
Her ne kadar TDK Farsça kökenli olduğunu söylese de ceylan sözcüğü de bunlara eklenmelidir. Çünkü bu sözcük Türkçe ile yakın akraba olan Moğolcada benzerdir.
Diğer Yazılar
|