Helikopterlerin Kuyruk Pervaneleri Ne İşe Yarar?
elikopterler kuyruklarında ana pervaneden çok küçük ve ona dik ikinci bir pervane daha taşırlar. Bu pervanenin amacı, helikopterin kendi çevresinde dönmesini engellemektir. Başlangıçta durgun olan helikopterin ana pervanesi dönmeye başladığında, açısal momentumun korunumu gereği, gövde de ters yöne dönmek zorunda kalacaktır. Etki-tepki ilkesi gereği, gövdeye uygulanan tepki kuvveti, helikopter yerdeyken yer ile sürtünme nedeniyle gövdeyi döndüremez. Ancak helikopter havalandığında bu kuvvet, gövdeyi ters yönde döndürecektir. Bu yüzden, gövdenin dönmesi gereken yöne ters yönde bir kuvvetle bu tepki kuvveti dengelenmelidir. Bunun için kuyruk pervanesinin oluşturduğu itme kullanılır. Kuyruk pervanesi yara alan veya çalışmayan helikopterler kendi çevresinde dönmeye başlar ve sonunda düşerler.
Şimdi de aklınıza peki o zaman helikopterler nasıl dönüş yapıyor diye bir soru gelebilir. Yanıtlayalım...
Yandaki çizim, helikopterin yukarı ya da aşağı ilerlemesini gösteriyor. Ana pervanenin hızı değiştirilerek dikey devinim sağlanır. Yani pervane daha hızlı döndüğünde basınç farkından ötürü daha fazla kaldırma oluşur ve yükselir, yavaşladığında ise kaldırma azalır ve alçalmaya başlar.
Yine ana pervanenin öne, arkaya, sağa, veya sola eğilmesi ile de o yönde yönelebilir. Diğer bir deyişle kuyruk pervanesinin helikopterin devinimi ile hiç bir ilgisi yoktur. O yalnızca helikopterin kendi çevresinde dönmesini engellemek içindir. Ancak kuyruk pervanesinin hızı kısa süreli değğiştirilerek de, helikopterin olduğu yerde açılı dönmesi sağlanabilir. Kuyruk pervanesi olmayan helikopterler de vardır. Genelde yük taşıyan helikopterlerde olur. Bu helikopterlerde çift pervane vardır ve kuyruk pervanesinin görevini ikinci pervane üstlenir.
|